Унага минь хурдан том болоосой

Ёгт үлгэр тэрлэхийг оролдвол: Мянган солигдох агшинд урд хөршийн ногооны талбайд "лууны зулзага" мэндэлж хорвоо цочмоор орилж, дуу тавьж байхад, хойд хөршийн их хөвчид "баавгай" нойрмог сэрж ядан байж билээ. Лууны зулзага жилээр биш өдрөөр өсөж даль жигүүр нь ургаад даян дэлхийгээр нисэх гээд байгаа. Баавгай сэрээд, бяр хүч нь тэгширч эхлээд, хорвоогийн олонд зангарагтай эр өндийх нь гэж гайхагдаад, өвөл ч ичээндээ орохоо болиод төрөл арилжиж танигдахын аргагүй болж байна.
Манай Монголд нэг хөөрхөн унага төрөөд хүн зон бүгдээрээ өхөөрдөх үгээ олж ядан ихэд билэгшээн баясаж байвай. Уул нь ч монгол удмын унага гэсэндээ байгалийн жамаараа эхээс хүндрэлгүй төрөөд, дөрвөн хөлөн дээрээ шууд тогтоод авсан. Хөөрхөн гэдэг нь аргагүй. Ийм эгдүүтэй амьтныг эрхлүүлэлгүй яадаг юм. Хот газар өвсний соргог гэж ярих биш, нялх амьтан цагаан хэл ам атаа жөтөөнд өртсөн үү, элдэв өөдгүй амьтанд хорлогдсон уу яасан унаганд зориулсан тусгай хоол, печенье гадаадаас авчирч тэжээгээд байхад хөөрхий минь цаанаа нэг торнилт муутай. Тоглож тонгочиж явахдаа тархины гэмтэл авчихаагүй байгаа даа гэж санаа зовоод байх боллоо. 2007 онд унага маань хүний насаар бол сургуульд орохоор, хүлгийнхээр их насанд уралдахаар боллоо. Долоон жилд дааган чинээ биетэй, унаган нялх зантай хэвээр байгаад байдаг. Өвөөдөө очиж унагаа яаж өсгөхийг асуудаг юм билүү. Айлаас эрэхээр авдраа уудал гэж. Моринд гарамгай монголчууд хэнээр ч хэлүүлэлгүй морио адгуулж чадах учиртай. Энэ өвөө л мэднэ, өвөө л чадна. Би ч бас хоосон очихгүй ээ. Хорвоо ертөнцийн сонин дуулгаж, хот айлын багачуудад хай, био, нано гээд шинэ технолог заана. Өвөө сэргэлээн, "болхи миний ухсанаар хүү минь энэ чинь нэг ийм баримжаатай эд шиг, манай монголчуудын ийм тийм юмтай агаар нэг" гэсээр байгаад явж явж өвөө маань Монгол хөрсөнд яаж буулгахыг хэлээд өгнө дөө.