Sunday 12 June 2011

Хөөрхөн... сайхан?

Урт зэгзгэр хөлтэй, түхгэр цагаан цээжтэй, дэндүү нарийхан бэлхүүстэй уран гоё хөдөлгөөнтэй болохоор гоё биетэй гэхээс яахав. Бодлогоширсон гэмээр гуниг хурсан дүрлэгэр бор нүд, шөнтгөр хамар, дух, чих бүгд зохилдсон юм чинь царайлаг гэхээс яахав. Чехүүд "хэзки" - хөөрхөн гээд байхаар нь толгой дохиод зөвшөөрөөд байдаг гэж байгаа. Англи хэлтнүүд "гүүд лүүкинг" -царайлаг гээд байхаар бас л тийм үнэн гээд бардам байх. Гоё биетэй царайлаг амьтан маань манай нохой. Монголоор нохойг царайлаг гэхэд нэг л биш сайхан гэвэл яадаг бол?
Манайх хоёр жил хагасын өмнө Монголоос тухайлбал Дорнод аймгаас нэг гөлөг авчирсан даа. Одоо нас бие гүйцээд том нохой болсон. Эндхийн богинохон хөлтэй паацагнасан голигор нохдын хажууд анч нохой гэсэндээ гэдэс нь хойш татагдсан, цээж хүчирхэг, туулай зээр хөөгөөд гүйж байхдаа таарсан урт нарийхан хөлтэй. Хашаа гэр манах ёстой амьтан гэхэд тэнэг сайхан зантай. Анхнаас нь муу золигийг ааш муутай болгож хүмүүжүүлэх байж. Хажуугаар өнгөрөх хүн бүрийг сүүлээрээ дохиж мэндлээд, үсэрч харайж уран гоё хөдөлгөөнийг харамгүй үзүүлнэ. Дөнгөж хөлд орж буй нялх хүүхдээс эхлээд, эрүү өвдөг нь нийлсэн эмгэн өвгөн хүртэл хавь ойрын завтай хамаг хүн зон амьтны хүрээлэнгийн үзмэр сонирхох шиг манай гадаа шаваастай, шал дургүй хүрмээр. Зарим нь зайдас, яс, хиам өгч байгаа харагддаг. Ямар нарийхан биетэй, бараг туранхай гэхээс наагуур шогширцгооно. Биднийг нохойгоо хооллодоггүй гээд байгаа юм уу, төрөлхийн тийм галбиртай гээд үг сөрөлтэй биш. Элдэв амин дэмтэй гэх нохойн хорголжин тэжээл голоод идэхгүй. Мах их иддэг монголчуудын хаялаг их тулдаа л, тэжээлд мах яс, ядаж шөлний нитгэл хольж байж идүүлнэ. Бас монгол команд ойлгодог, чех хэл мэдэхгүй гэж гайхаад байхыг нь яана. Манай хөршүүд бидний нэрийг мэдэхгүй. Манай нохойн нэрийг Баагий гэж бүгд андахгүй. Паспортын нэр нь Хойлог л доо, гэртээ бид Баагий гэдэг болохоос. Бид нар хүний нэр тогтоогоод нохойн нэрийг огт тогтоодоггүй гэж байгаа.
Сар хагастай, сүүнд жигтэйхэн дуртай, тав зургаахан кг жинтэй (одоо 26 кг жинтэй), өрвийсэн үстэй, нялх, сахилгагүй амьтан манайд ирж байлаа. Сүүнээс гараагүй нялх өнчин бас эгдүүтэй амьтанд мэдээж хэн ч ширүүлсэнгүй. Гэхдээ нялуурсангүй. Хооллоод, салхинд гаргаад, хааяа дайн болохоос наагуур юм болж усанд оруулаад гэрт нэг буланд хэвтэр бэлдэж өгөөд орхисон. Нохойд хайртайдаа бус хүмүүс балайр гэж хэлнэ гэж эвгүйцсэндээ, бас элдэв бөөс хуурс үржиж магад гэж сэжиглэсэндээ хэвтэрийг нь харин хэд хэд шинэчлэсэн байх. Гэтэл ийм ааш сайтай амьтан болчих юм. Зарим айлын нохой хажуугаар нь хүн өнгөрөх тоолонд хуцаад архираад зогсоо чөлөөгүй ажил албаа гүйцэтгэчих юм.
Гэхдээ зарим төрлийн нохойг үзэн ядна. Гахай нохойны эрлийз гэмээр хачин муухай зүстэй улцан цагаан ягаан зүсмийн нохойг бол нэг нүдээр үзэхгүй муухай хуцаад архираад сүрийг үзүүлнэ. Нэг хөгшин бүдүүн гичий овчаркад бас их дургүй. Тэр дургүй ноход манай хажуугаар сүүлээ хавчаад үтэр түргэн зайлж байгаа юм даа. Бас муурны дайтай давжаа биетэй атлаа дуу ихтэй жижиг нохдыг ёстой нэг үл тоомсорлоно гэгчээр, нөгөөдүүл нь яаж ч байсан тэртээ алсыг ширтээд даан ч нэг тоож харьцахгүй нь инээдтэй.
Эзнийхээ хажууд алхахад нь алхаад гүйхэд нь гүйгээд уяагүй сул хамт зугаалдаг хүмүүжилтэй ноход байх юм. Барилга байшин ихтэй хот газар нохой маань уяагүй урд хойно гарч гүйгээд хамт яваад байдаг болсон. Жаахан зэлүүдхэн тариа ногооны талбай, ой модны ойролцоо, хүүхдийн парк зэрэг онгон байгаль санагдуулсан газар уяагүй явж огт болохгүй нөхөр юм билээ. Туулай хэрэм ямар нэг амьтан энд тэнд хөдлах төдийд агаар цөм зүсч хурдлаад хөөгөөд алга болно. Дорнодын уудам тал нь санаанд ордог юм уу, анч цус нь бургилдаг юм уу бүү мэд. Тэгээд гэрээ олоод ирнэ гэж бараг үгүй дээ. Хаа хамаагүй тэнэж явахад нь хүзүүвчинд байх утсаар хүмүүс ярьж авчирч өгнө. Энгийн ардууд бол яахав, цагдаа олж ирвэл торгууль төлж байж нохойгоо салгаж авна. Хүүхдүүд, нөхөр эрэлд гараад заримдаа олоод ирнэ. Том том дуугарч загинаж байгаа дүр эсгэнэ, ойлгодог эсэхийг мэдэхгүй.
Манай хоёр хүү, нөхөртэй тоглоод үсрээд, хоншоороороо ёвроод, урд сарвуугаа өгөөд их дотносоно. Надад хүрч болохгүй гэдгийг анхнаас нь сайн ойлгуулсан. Ажилд яваад гаднаас ирэхэд баярлаж давхиж ирээд хоёр сантиметр дөхөөд эргээд, хэхэ. Өөрийн биед хүрч болохгүй дэгт оруулчихаад сарьсан хоншоорыг нь няслаад авах, сүүлдэх зэргээр нохойн дургүй юмыг ганц би хийж байхад гал тогооны атаман гэж мэдээд тэвчээд байх шиг, хэхэ.

"Нохой болох гөлөгнөөсөө

"Дуучин нохой"

24 comments:

gigi said...

Sain bainauu? zurgiig ni tavi l daa

ganga said...

Jagaa:Haramsaltai ni tom bolson hoino ni avsan zurag alga. Jaahan gulug baih ueiin zurag 'Nohoi boloh gulugnuusuu' postod baigaa

bolor7erdene said...

Эгч минь сайн уу? Хуучин мэйл хаяг маань устаад би гэдэг хүн орчлонгоос бүр тасарчихаад бнам. Таны хаягийг тэмдэглэж авсан цаасны булан ч алга. Блог хаягийг маань бас устгасан бололтой. Банжиг дээрээ бгаа шүү, орж гарч бгаарай. http://bolor7erdene.blog.banjig.net/ Х.Болор-Эрдэнэ

bolor7erdene said...

atuulai@yahoo.com-ыг хадгалаад аваарай. шинээр хаяг нээлээ

Tsetsgee said...

Таны блогт орж бичлэгүүдийг чинь унших их дуртай шүү. Нэг орохоороо нэлээд уднаа. Ерт нь нэг тийм хошин өнгө аястай бас хэрсүү ухаалаг бичлэгүүдийг чинь уншиж байхад заримдаа ном уншаад ч байгаа юм шиг л андуурчихсан явж байдаг юм.

peakfinder said...

Neg ih saihan aashtai amitan l haragdaad bainaa daa. Zurgiig n' taviarai. Jaahnii zurag n' ih hoorhon baisan shuu.

ganga said...

Bolor-erdene: Zochilsond bayarlalaa. Banjigt orj chadahgui Altargan, Tumee geed olon saihan blog hayag aragagui ugui hiisen. Odoo bolj baiga bol sergeeye. Mail hayag temdeglej avlaa.
Tsetsegee: Suuliin ued barag bichihgui baigaa shd, huuchin bichleg unshdat tani bayarlalaa.
Peak: Tegej baigaad, neg saihan udur huuhduudeer zurgig ni daruulnaa.

Peta said...

хөөрхөн л гэх байхдаа . би өөрөө нохойнд дуртай юм болхоороо хэхэ

Ноён Даашка said...

нохой болох гөлөгнөөсөө исто гоё үг байна даа

Anonymous said...

hehe yasan hoorhon nohoi ve? zurgiig ni oruulj bolohgui yum uu

Anonymous said...

Bad spark plug or wire can be a possibility. http://lovemypayday.com/Payday-Loans/MI/Big-Rapids/ These loans involve complete any style of experiences advice is factors come up time in case in the event you often count on us.

Anonymous said...

ganga-cz.blogspot.com check this out Paying people is a major expense, albeit a needed one, and doesn't just include salaries paid out

Anonymous said...

ganga-cz.blogspot.com click There is really a large learning curve once you start stock trading

Anonymous said...

ganga-cz.blogspot.com one-time offer In the next paragraphs we'll concentrate on swing trading and swing trading strategies

Anonymous said...

ganga-cz.blogspot.com super fast reply Sure they can do better in the future long distant course

Anonymous said...

ganga-cz.blogspot.com a fantastic read I dared not make use of the computer as he was home and drinking

Anonymous said...

ganga-cz.blogspot.com how you can help " From then on, I was capable of defend myself, both verbally and physically when necessary

Anonymous said...

ganga-cz.blogspot.com visit your url I told him Bill thought his name was Rick and he stated, "he's so drunk he doesn't know anyone's name," or something such as that

Anonymous said...

Hey there! I just would like to give you a huge thumbs up for the great information you have got here on this post. I will be coming back to your blog for more soon.

[url=http://onlinepokiesking4u.com]real money pokies[/url]

Anonymous said...

Howdy! I just wish to give you a big thumbs up for your excellent info you have got here on this post. I will be coming back to your site for more soon.

[url=http://onlinepokiesking4u.com]more information[/url]

Anonymous said...

Hi there! I simply want to give you a big thumbs up for the great info you've got here on this post. I am coming back to your blog for more soon.

[url=http://xrumergeek.com]backlink service[/url]

Anonymous said...

Can I just say what a relief to find someone who really understands what they are talking about online. You actually realize how to bring an issue to light and make it important. A lot more people must look at this and understand this side of the story. It's surprising you aren't more popular given that you most certainly possess the gift.

[url=http://www.digitalserver.com.mx/blog/hosting-mexico/]hosting mexico[/url]

[url=http://www.digitalserver.com.mx]hosting en mexico[/url]

[url=http://www.digitalserver.com.mx]web hosting en mexico[/url]

Anonymous said...

You're so awesome! I don't think I've read through anything like this before. So great to find somebody with a few genuine thoughts on this issue. Really.. thank you for starting this up. This web site is something that is needed on the web, someone with a little originality!

[url=http://truebluepokies4u.com]more information[/url]

Anonymous said...

fear of god
supreme hoodie
kd 14
goyard
bape
fear of god essentials hoodie
hermes
yeezy 700
bape outlet
kyrie 8