Эрс шийдэл

Саяхан нэг өдөр метронд явж байтал вагон зогсов. Арваад жилд анх удаа гэнт гэрэл тасарсан нь тэр. Хав харанхуй. Хүмүүс таг чиг. Хараал хэлэх байтугай, яав ийв юү болоод байнаа гэж чангахан уулга алдах хүн ч гарсангүй. Өөрийн амьсгал, зүрхний цохилт сонсогдмоор нам жим. Хир удаан саатсныг мэдэхгүй, хэдхэн хором л болсон дог. Гэрэл цахилгаан ирж, метро явах чиглэлийнхээ дагуу хөдлөсөн. Зорчигчдын зарим нь ном сэтгүүлээ шагайгаад, зарим нь бие биений толгой дээгүүр юуг ч юм харж, зарим залуус нь хоорондоо нялуурч ноололдоод бүх юм хэвийн юү ч болоогүй шиг байх юм. Гайхмаар. Сэтгэлийн хөдөлгөөнөө ил гаргадаггүй хүйтэндүү улс шүү. Ямар нэг гэнтийн юм болоход сандарлаа гээд асуудлыг шийдэхгүй, яаж ийм байдлаас гарах вэ, үүний тулд юу хийх вэ гэдгээ боддог шиг байгаа юм. Хэл нь бус тархи нь ажиллаж байхад, бодолд дарагдсан хүн чимээ гаргахгүй юм болов уу? Өнөөдөртөө, маргаашдаа, нийгэм төрдөө итгэлтэй тул ийм тайван байдаг юм болов уу?
Ирээд удаагүй улс оронд болж байгаа үйл явдал, түүнийг ойлгоход туслах чех хэл аль алийг мэддэггүй байхад, арваад жилийн өмнө тайван хямсгар чехүүдийг нэг ном товхимолын төлөө үхэн хатан тэмцэж, дээр доороо орон алалцаж байхыг зурагтын мэдээгээр хараад бас нэг гайхаж билээ. Чех нөхөртэй монгол эмэгтэйд утас цохиж өчигдөр эд олж авах гэж тэмцэлдээд байсан тэр юун ном бэ? гэж сониучирхавал. "Люстрачны закон" гэж байна. Бодвол далд нууц байсан зүйлийг гэрэлд ил гаргах санааг илэрхийлсэн утгатай хууль бололтой. Социализмын үед дотоод яамны мэдлийн боловсон хүчин байсан хүмүүсийг зах зээлийн нийгэмд хариуцлагатай удирдах ажилд хийлгэхгүй" гэсэн тогтоол юм байна. Уг тогтоолын хавсралтад дотоод яамны мэдээлэгч байсан хүмүүсийн нэрсийг товхимол маягаар гаргасан нь ийнхүү олныг бужигнуулжээ.
Хүмүүсийн нэг хэсэг нь чухам хэний мэдүүлгээр хохирч байв, хамт ажилладаг, нэг байранд амьдардаг хүмүүсийн хэн нь хэн байв гэдгийг мэдэх гэж, нөгөө хэсэг нь мэдээлэгч байсныг нь хүмүүс мэдчихээс өмнө тэр номыг олж устгах гэж үхэлдэж байсан нь тэр. Нийгэм нь тийм байсан, яаж ч чадаагүй харгис хатуу системийн хүчинд автагдаад мэдүүлэгч болж байж хөөрхий гэж бодсонгүй шууд олны өмнө дэлгэн тавьжээ. Мэдүүлэгч байгаагүй ч социалист үзэл суртлыг сурталчилдаг улс төрийн албан тушаалд байсан хүмүүсийг "люстрачны закон"-оор ардчилсан төрийн албанд ажил олох боломжгүй болгосон юм. Сэтгэлийн тэнхээтэй гүйлгээ ухаантай цөөхөн хүн л хувийн бизнест тогтож чадсан бол ихэнх нь ажилгүйчүүдийн тоог нэмсэн. Нэг бодлын дэндүү хатуу шийдсэн шиг. Нөгөө талаас шинэчлэл хийхэд үр дүнтэй зөв алхам байсан шиг. Хуучин социалист орнуудаас Чех Улс яах аргагүй эдийн засаг нийгмийн шинэчлэлт өөрчлөлтөөр тэргүүлж яваа орон.