Сайн хулигаан

Залуухан байж дээ. Гэхдээ нөхөрт гарсан айлын авгай. Манай найз бүсгүй хараахан нөхөргүй байлаа. Ээж нь Улаанбаатар зочид буудалд жижүүр хийдэг, тэднийх буудлын ар талын ажилчдын байранд байдаг байлаа. Ээжийнх нь ээлж таарсан өдөр бид хоёр уулзаад яриандаа халаад цаг оройтсныг анзаарсангүй. Тэднийхээс гараад жанжны талбай өнгөрөөд гэрийн зүг яаравчлан алхаж байлаа. Гутлын 22-ын хавьцаа дөрвөн залуу гүйцэж ирэнгээ, нэг нь шууд буглагнаас шүүрээд авав. Сүр сар хийсэн огцом хөдөлгөөнтэй, тогтохгүй гүйсэн харцтай, архинд түлэгдсэн хав хар царайтай зэвүүн төрхтэй хулигаан байна. Нөгөө гурав нь ард хэдэн алхам зайтай дагаастай. Айсан гэж жигтэйхэн. Авраарай, туслаарай гээд орилмоор байдаг. Эргэн тойронд намайг сонсох хүний бараагүй. Байсан ч танихгүй хүнд туслах гэж дөрвийн дөрвөн хулигааны өөдөөс хэн л сарвалзав гэх шиг тэрүүхэн зуур их олон юм бодоод амжив.
Намайг баривчилсан хулигаан бага ангид хоёр жил хамт сурсан нэг хүүтэй нүд нь гүйгээд хүр хар хийгээд төстэй ч юм шиг. Хоёрдугаар ангидаа гурав дахь жилдээ улирч байгаа гэсэн нэг хүү манай ангид орвой. Хэцүүхэн гэр бүлд өссөн байх даа хөөрхий минь одоо бодоход. Сурлага муутай нь ойлгомжтой. Их зэрлэг авиртай, зогсоо чөлөөгүй хараал хэлнэ, үргэлж хүүхэд зодно. Намайг бүр онцлоно. Завсарлагаа бүрээр түлхэнэ нудрана, цохиод авна, ядаж хөл дээр гишгээд авна. Хичээл тараад дагаад явна. Цүнхээрээ нуруун дээр буулгана. Чулуу шиднэ. Ангиараа авахуулсан зурган дээр түүний зургийг зүүгээр цоолоод хаячихсан байхыг бодоход би түүнийг үздэггүй байсан шиг байгаа юм. Аав ховонд дургүй хэлээд нэмэргүй. Ээжид хэлсэн чинь нэг удаа сургууль дээр ирээд, түүнд чихэр өгөөд аргадаад, бүр дургүй хүргэчихсэн. Өөрөө л хариу зодолдохоос наагуур хирэндээ биеэ хамгаалж үзэж тардаг байлаа. Ашгүй хоёр жил болоод дахиад анги улирсан уу, шилжсэн үү манай ангиас явж нэг санаа амарч билээ. Том ангид ороод хайр дурлалын тухай шивэр авир хийдэг болсон үед манай ангийн охидууд түүнийг надад сайн байсан, таваас өөр дүн авдаггүй охинд дурласан нойлын ногоон хүү зодохоос өөр ямар аргаар анхаарлыг чинь татах юм, чи түүнд арай эмэгтэйлэг хандсан бол засрах ч байсан юм билүү гэж тоглодог байсан санаанд оров.
Энэ хүнтэй зүгээр хүн шиг айж эмээлгүй харьцаад үзье гэж бодлоо. Нөгөө зэвүүн хулигаан руу харж нар гийтэл инээмсэглээд, өөрөө сугадаад авлаа. Одоо би баривчлагдсан биш, харин хулигаан маань баривчлагддагын даваан дээр юм шиг болчихов. Инээд хүрээд чанга инээчихлээ. "Айдаггүй хачин амьтан бэ?" гэж байна. "Хүн хүнээсээ юу гэж айхав даа. Ганцаараа явсан эвгүй гэдэг нь, ашгүй ханиндаа зам дөхдөг хэргээ" гээд их ялдам мишээлээ. Нээх муухай паржигнатал инээж байна. "Хүүш найз аа, До яамны хажуугаар ийм чанга инээж арай болохгүй байх аа, доод талд шорон байдаг гэсэн шд" гэлээ. Шорон гэдэг үг сонсоод сүнс нь зайлав уу яав нэг хэсэгтээ чимээгүй болчихов. Тэгснээ "хар тостой зууралддаг жолоочтой их найзалвал хар халтар гэдэстэй болно шоо" гэж байна. Сүүлдээ арзгар хар хулигаан маань өөрийгөө аятайхан хархүү гэж үнэмшив бололтой, сонор сэрэмж нь сулраад зөөлрөөд явчих шиг болсон. Ойр зуурын юм эв найртай ярьсаар явтал ашгүй манай байрны бараа харагдав. Би ч сугадаж байсан гараа гэнт сугалаж аваад хар эрчээрээ гүйгээд орцондоо орчихов. Хойноос хөөсөн эсэхийг мэдэхгүй. Нэг мэдэхэд гурван давхарт байдаг гэртээ ороод ирчихсэн нөхөртөө хамаг тайлангаа тавьж байсан. Эм хүний арван гурван мэхийг уралдуулан эсэн мэнд ирсэн гэж магтах юм болов уу гэсэн чинь "үүнээс хойш утасгүй холбоо барьж болохгүй газар битгий ингэж оройтож бай" гээд бараг загинуулах дөхөв.
Янз бүрийн орчин ахуйд өссөн хүмүүсийн зан араншин, төлөвшилт хүмүүжил өөр өөр байдаг. Бүдүүлэг зэрлэгдүү хүнтэй ихэмсэг хямсгар харьцаад, уулзаад өнгөрөх хэдхэн мөчид хүмүүжүүлэх гээд элдэв сургааль айлдаад байхад хайшаа юм. Харин ч эгдүү нь хөдлөөд улам эвгүй загинаж магадгүй. Тэгээд ч хар багаас олсон хүмүүжлийг тэр хэдхэн мөчид засаж чадахгүй нь мэдээж. Тэгэхээр тийм хүмүүстэй аль болох эвтэйхэн харьцаад, чадвал хошин шог үг хавчуулаад хүн гэдэг утгаар нь хүндэлсэн байртай байвал танд арай л өөр хандах байх. Ямар ч хүнд сайнаар хандаад, чи сайн, чи сайхан сэтгэлтэй, чи ухаантай, чи үүнийг хийж чадна, чи амжилтанд хүрнээ гээд байвал хүн түүнд нь үнэмшээд урам ороод сайн сайхан руу алхам алхамаар ойртоод байдаг шиг санагддаг.